خلاصه بیانات استاد نظافت در محفل هفتگی سلوک علوی مورخ ۲۴ تیر
موضوع: اخلاص
معنای اخلاص
اخلاص یعنی خالص سازی نیات از شرک
همه ما به نحوی مشرکیم. قرآن هم می فرماید: وَمَا یُؤْمِنُ أَکْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلَّا وَهُمْ مُشْرِکُونَ ﴿یوسف۱۰۶﴾
ریشه های شرک
انسان از طرفی فقیر است و از طرفی منفعت طلب است.
لذا همیشه دوست دارد خودش را نشان بدهد.
شرک این است که انسان خودش را به غیر خدا نشان بدهد و اخلاص این است که خودش را به خدا نشان بدهد.
شرک های مخفی در وجود انسان
نقطه مقابل اخلاص شرک است و شرک ظلم است.
انسان در وجودش شرک خفی دارد. شرکی که مخفی است و چه بسا از خودش هم مخفی است.
امیر المومنین فرمودند متقین وقتی مدح می شوند از دو حالت به خدا پناه می برد.
إِذَا زُکِّیَ أَحَدٌ مِنْهُمْ خَافَ مِمَّا یُقَالُ لَهُ فَیَقُولُ أَنَا أَعْلَمُ بِنَفْسِی مِنْ غَیْرِی وَ رَبِّی أَعْلَمُ بِی مِنِّی بِنَفْسِی
این یعنی عیب هایی هست که از دیگران پنهان است و عیب هایی هم هست که خدا می داند و خود فرد هم نمی داند.
یکی بودن در نهان و آشکار
در نامه ۲۶ نهج البلاغه آمده:
أَمَرَهُ بِتَقْوَى اللَّهِ فِی سَرَائِرِ أَمْرِهِ وَ خَفِیَّاتِ عَمَلِهِ حَیْثُ لَا شَهِیدَ غَیْرُهُ وَ لَا وَکِیلَ دُونَه
برای ما خلوتهای مختلفی مطرح هست. گاهی کارهای مختلفی را در خلوت خودمان انجام می دهیم اما در حضور دیگری نمی کنیم.
گاهی در حضور رفیقی این کار را انجام می دهیم اما در حضور ناآشنا نمی کنیم.
البته اخلاص این است که باطن را مثل ظاهر خوب کنیم نه ظاهر را مثل باطن خراب کنیم.
اقسام شرک
ـ یک قسم از شرک شرک در نیت هست
ـ شرک در اطاعت هم در مقابل اخلاص است.
امیر در فرمایشی در مذمت گروهی فرمودند: یطیعون المخلوق فی معصیه الخالق
همین طور در مورد پدر و مادر اگر امر به شرک می کنند از آنها تبعیت نکن.
در قرآن یهود را مذمت می کند چون از علمای خود در حالی که می دانستند دارند خلاف می کنند ولی اطاعت کردند.
ـ شرک در محبت هم در نقطه مقابل اخلاص است.
دوست داشتن غیر خدا بیشتر از خدا
قرآن می فرماید:
قُلْ إِنْ کانَ آباؤُکُمْ وَ أَبْناؤُکُمْ وَ إِخْوانُکُمْ وَ أَزْواجُکُمْ وَ عَشیرَتُکُمْ وَ أَمْوالٌ اقْتَرَفْتُمُوها وَ تِجارَهٌ تَخْشَوْنَ کَسادَها وَ مَساکِنُ تَرْضَوْنَها أَحَبَّ إِلَیْکُمْ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهادٍ فی سَبیلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّی یَأْتِیَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفاسِقینَ (توبه ۲۴)
از طرفی دیگر مومنان خدا بیش از هر چیز دوست دارند.
وَمِنَ النَّاسِ مَن یَتَّخِذُ مِن دُونِ اللّهِ أَندَاداً یُحِبُّونَهُمْ کَحُبِّ اللّهِ وَالَّذِینَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبًّا لِّلّهِ وَلَوْ یَرَى الَّذِینَ ظَلَمُواْ إِذْ یَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّهَ لِلّهِ جَمِیعاً وَأَنَّ اللّهَ شَدِیدُ الْعَذَابِ. (البقره ۱۶۵)
* خداوند اتفاقاتی برای مومن پیش می آورد تا بفهمد به غیر خدا دل نبندند تا خالص شود.
* البته در موضوع اخلاص باید به خودمان بدبین باشیم و به دیگران خوش بین.